अधिक माहिती साठी – https://www.edutipsidea.com ला भेट द्या.
सिबीएससी (CBSE) बद्दल-
सेंट्रल बोर्ड ऑफ सेकंडरी एज्युकेशन (CBSE) हे भारतातील सार्वजनिक आणि खाजगी शाळांसाठीचे राष्ट्रीय स्तरावरील शिक्षण मंडळ आहे, जे भारत सरकारद्वारे नियंत्रित आणि व्यवस्थापित केले जाते. 1929 मध्ये सरकारच्या ठरावाद्वारे स्थापन करण्यात आलेले हे मंडळ माध्यमिक शिक्षणाच्या क्षेत्रात आंतरराज्य एकत्रीकरण आणि सहकार्यासाठी एक प्रयोग होते. भारतात २७,००० हून अधिक शाळा आहेत आणि २८ परदेशी देशांतील २४० शाळा सीबीएसईशी संलग्न आहेत. सीबीएसईशी संलग्न सर्व शाळा विशेषत: इयत्ता 9 ते 12 पर्यंत एनसीईआरटी अभ्यासक्रमाचे अनुसरण करतात. सीबीएसईच्या सध्याच्या अध्यक्षा निधी छिब्बर, आयएएस आहेत.
बोर्डाच्या घटनेत 1952 मध्ये सुधारणा करून त्याचे सध्याचे नाव सेंट्रल बोर्ड ऑफ सेकंडरी एज्युकेशन देण्यात आले. 1 जुलै 1962 रोजी मंडळाची पुनर्रचना करण्यात आली जेणेकरून संपूर्ण देशातील विद्यार्थ्यांना आणि विविध शैक्षणिक संस्थांना त्यांच्या सेवा उपलब्ध व्हाव्यात.
CBSE व्हिजन:-
१. CBSE एक मजबूत, दोलायमान आणि सर्वांगीण शालेय शिक्षणाची कल्पना करते जे मानवी प्रयत्नांच्या प्रत्येक क्षेत्रात उत्कृष्टता निर्माण करेल.
२. बोर्ड आपल्या . विद्यार्थ्यांमध्ये बौद्धिक, सामाजिक आणि सांस्कृतिक चैतन्य वाढवण्यासाठी दर्जेदार शिक्षण देण्यासाठी वचनबद्ध आहे.
३. हे शिक्षण प्रक्रिया आणि वातावरण विकसित करण्याच्या दिशेने कार्य करते, जे भविष्यातील नागरिकांना उदयोन्मुख ज्ञान समाजात जागतिक नेते बनण्यास सक्षम करते. विद्यार्थ्यांच्या सर्वांगीण विकासावर भर देऊन बोर्ड सतत आणि सर्वसमावेशक मूल्यमापनाचे समर्थन करते.
४. एक तणावमुक्त शिक्षण वातावरण प्रदान करण्यासाठी मंडळ स्वतःला वचनबद्ध आहे जे सक्षम, आत्मविश्वासू आणि उद्यमशील नागरिक विकसित करेल जे सुसंवाद आणि शांतता वाढवतील.
तुम्हाला माहिती आहे की राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण-2020 मध्ये शाळांमध्ये कौशल्य शिक्षणाला चालना देण्यावर खूप भर देण्यात आला आहे:-
या धोरणाचे उद्दिष्ट व्यावसायिक शिक्षणाशी निगडीत सामाजिक दर्जाच्या पदानुक्रमावर मात करणे आहे आणि टप्प्याटप्प्याने सर्व शैक्षणिक संस्थांमध्ये व्यावसायिक शिक्षण कार्यक्रमांचे मुख्य प्रवाहात शिक्षणात एकीकरण आवश्यक आहे. मध्यम आणि माध्यमिक शाळेत लहान वयात व्यावसायिक प्रदर्शनासह, दर्जेदार व्यावसायिक शिक्षण उच्च शिक्षणामध्ये सहजतेने एकत्रित केले जाईल. हे सुनिश्चित करेल की प्रत्येक मुल किमान एक व्यवसाय शिकेल आणि आणखी अनेक गोष्टींशी संपर्क साधेल. यामुळे श्रमाची प्रतिष्ठा आणि /भारतीय कला आणि कारागीर यांचा समावेश असलेल्या विविध व्यवसायांचे महत्त्व यावर जोर दिला जाईल.
Please join our Telegram Channel – https://t.me/edutipsidea
CBSE ने इयत्ता VI-VIII च्या विद्यार्थ्यांसाठी खालील स्किल मॉड्युल्स (प्रत्येक 12-15 तासांचा कालावधी) सादर केले आहेत, जे माध्यमिक आणि वरिष्ठ माध्यमिक वर्गांमध्ये दिल्या जाणाऱ्या कौशल्य विषयांशी संरेखित आहेत:-
For more updates please visit – https://www.edutipsidea.com
शाळेत स्किल मॉड्युल्सच्या परिचयासंदर्भात खालील गोष्टी लक्षात घेतल्या जाऊ शकतात:-
१. कौशल्य मॉड्यूल 12-15 तासांच्या कालावधीचे आहेत.
२. 70% कालावधी हँड्स-ऑन क्रियाकलापांसाठी आणि 30% सिद्धांतासाठी समर्पित असणे आवश्यक आहे.
३. स्किल मॉड्यूल्स शिकवण्यासाठी शाळा ‘बॅगलेस डेज’ किंवा सुट्टीतील वेळ (हिवाळी सुट्टी, शरद ऋतूतील सुट्टी, उन्हाळी सुट्टी) किंवा उन्हाळी शिबिरे किंवा क्रियाकलाप कालावधी इत्यादी वापरू शकतात.
४. अधिक विद्यार्थ्यांना या शैक्षणिक सत्राची निवड करण्यास प्रोत्साहित करण्यासाठी निवडक कौशल्य मॉड्यूल्ससाठी नियमित कालावधीसाठी शाळा देखील शोधू शकतात.
५. शाळा/विद्यार्थी इयत्ता VI/VII/VIII मध्ये कोणतेही कौशल्य मॉड्यूल निवडण्यास मोकळे आहेत.
६. वर्ग कोणताही असो, कोणत्याही कौशल्य मॉड्यूलची निवड करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना विषयाच्या पहिल्या मॉड्यूलपासून सुरुवात करावी लागेल आणि त्यानंतरच्या मॉड्युलमध्ये जावे लागेल.
७. विद्यार्थी वर्ग/शैक्षणिक सत्रात एकापेक्षा जास्त कौशल्य मॉड्यूल निवडण्यास मोकळे आहेत. परंतु एकाच वेळी एकापेक्षा जास्त कौशल्य मॉड्यूल करण्यासाठी प्रोत्साहित केले जाऊ शकत नाही.
८. विद्यार्थी त्याच विषयाचे पुढील स्किल मॉड्युल घेऊ शकतात किंवा मागील स्किल मॉड्युल पूर्ण केल्यानंतर दुसऱ्या विषयाचे स्किल मॉड्युल घेऊ शकतात.
९. शाळा हे कौशल्य मॉड्यूल शिकवण्यासाठी शिक्षक/प्रशिक्षक नियुक्त करू शकते. तथापि, विद्यमान शिक्षकांना देखील या मॉड्यूल्सच्या शिकवण्यासाठी नियुक्त केले जाऊ शकते. सध्याच्या विषयातील शिक्षकांची एक सूचक यादी ज्यांना कौशल्य मॉड्यूल शिकवण्यात गुंतवून ठेवता येईल ते संदर्भासाठी सामायिक केले जात आहे (An. A).
१०. स्किल मॉड्युल्सचे मूल्यमापन हे CBSE द्वारे लवकरच प्रदान करण्यासाठी मार्गदर्शक तत्त्वे/निकष/पद्धतीनुसार शाळेने केले पाहिजे.
११. स्किल मॉड्युल्स शाळेद्वारे संबंधित हॉबी क्लब/इनोव्हेशन क्लब/स्किल क्लब इत्यादी (उपलब्ध असल्यास) द्वारे देखील देऊ शकतात.
१२. शाळा हब ऑफ लर्निंगद्वारे किंवा स्किल हब उपक्रमांतर्गतही कौशल्य मॉड्यूल देऊ शकते.
१३. कोणतेही कौशल्य मॉड्यूल सादर करण्यासाठी संलग्न शाळांनी CBSE ला कोणतेही शुल्क भरावे लागणार नाही.
१४. ज्या शाळा इयत्ता VI-VIII पासून कौशल्य मॉड्यूल्स सादर करू इच्छितात, त्यांनी CBSE ला माहिती/तपशील प्रदान करावे.
१५. CBSE मुख्य वेबसाइट (www.cbse.nic.in) किंवा शैक्षणिक वेबसाइट (www.cbseacademic.nic.in) वर जा. स्कूल – नॉलेज अँड स्किल हब (SAKSH) च्या टाइलवर क्लिक करा, त्यानंतर स्किल एज्युकेशन (इयत्ता VI, VII, VIII) वर क्लिक करा किंवा https://cbseit.in/cbse/2023/spe/applogin.aspx लिंक वापरा.
१६. CBSE द्वारे ऑफर केल्या जाणार्‍या सर्व स्किल मॉड्युल्सचे अभ्यास साहित्य CBSE शैक्षणिक वेबसाइटवर (https://cbseacademic.nic.in) पुस्तक विभागांतर्गत ‘कौशल्य शिक्षण’ वेबपृष्ठावर (मध्यम शाळेसाठी) उपलब्ध आहे. (https://cbseacademic.nic.in/skill-education-books.html)
१७. कौशल्य मॉड्यूल्ससाठी अभ्यास साहित्य संबंधित क्षेत्र कौशल्य परिषद/उद्योग प्रतिनिधी/संस्था यांच्या सहकार्याने तयार केले गेले आहे (अ‍ॅन. बी वर जोडलेली यादी). अभ्यास साहित्य सोप्या भाषेत तयार केले गेले आहे आणि ते प्रामुख्याने क्रियाकलापांवर आधारित आहे.
म्हणून, CBSE शी संलग्न असलेल्या सर्व शाळांना काही कौशल्य मॉड्यूल्स निवडण्याची विनंती केली जाते, जे शैक्षणिक सत्र 2023-24 पासून शाळांमध्ये उपलब्ध असलेल्या पायाभूत सुविधा आणि मनुष्यबळासह सोयीस्करपणे ऑफर केले जाऊ शकतात आणि विद्यार्थ्यांच्या मागणीनुसार देखील.
पुढील कोणत्याही प्रश्नांसाठी/प्रतिक्रियांसाठी कृपया rpsingh@cbseshiksha.in वर ईमेलद्वारे सहसचिव, कौशल्य शिक्षण विभाग, CBSE यांच्याशी संपर्क करू शकता.
CBSE Modules for Middle School students under NEP-2020 CIRCULAR बघण्यासाठी – येथे क्लिक करा
“Education i1s the most powerful weapon which you can use to change the world.”
- Nelson Mandela
मला आशा आहे की आपल्याला हा लेख आवडला असेल .
आपल्याला आवडल्यास किंवा आपल्याला उपयुक्त असल्यास इतरांना शेअर करा.
प्रिय वाचकांचे आभार..आनंदी रहा..कनेक्टेड रहा
FAQs
NEP २०२० चे मुख्य उद्दिष्टे म्हणजे गुणवत्ता सुधारणा आणि समता आणि समावेश आहेत. विद्यार्थ्यांना कौशल्य शिक्षण देण्यासाठी NEP २०२० मधील बहुविद्याशाखीय अभ्यासक्रम हे ऐच्छिक असले पाहिजेत आणि सक्तीचे नसावेत.
CBSE 2023: नवीन कौशल्य विषयांचा परिचय – १. डिझाइन थिंकिंग आणि इनोव्हेशन. २. विज्ञानासाठी फाऊंडेशन स्किल्स (फार्मास्युटिकल आणि बायोटेक्नॉलॉजी) ३. इलेक्ट्रॉनिक्स आणि हार्डवेअर हे आहेत.
टीमवर्क, सहकार्य आणि लवचिकता यासारखी जीवन कौशल्ये ओळखते तसेच या सुधारित पध्दतीचा उद्देश विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक कौशल्य विकसित करण्यासाठी मदत करते तसेच गंभीर नेतृत्व कौशल्ये विकसित करण्यासाठी मदत करणे आहे जे त्यांना त्यांच्या करिअरच्या मार्गावर मदत सुद्धा करू शकेल.
